Wanneer we de hoek om draaien naar de kerk zien we veel steigermateriaal staan en zien we steigerbouwers de toren in de steigers zetten. Ik moet even wat teleurstelling verwerken. De laatste dag zal geen stille dag worden. Na de eerste teleurstelling zet ik de knop om en besluit ik niet aan een vierde prent te beginnen maar om me te richten op de presentatie voor vanavond.
Stilte, werken vanuit stilte was een belangrijk uitgangspunt in dit project. Ik heb gemerkt dat ik goed vanuit stilte kan werken, geen radio, geen muziek, in concentratie. Maar een kunstenaar die de stilte komt zoeken in Loppersum is misschien een minder goed idee. Want als er iets opviel de afgelopen weken, dan was het wel dat het in Loppersum overdag niet stil is. Natuurlijk zorgt de kerk voor een verstilling door de dikke muren, maar door de akoestiek van de kerk en de open ramen resoneert het geluid van buiten ook door in de kerk.
En vanaf buiten dringen constant bouw- en sloopgeluiden door. Alleen tijdens twee weken van de bouwvakantie was het stiller. Ik realiseer mij dat dit het dagelijks leven is in Loppersum, als gevolg van alle aardbevingsschade en versterkingsacties zitten deze mensen al vele jaren in het lawaai.
’s Avonds vraagt een dorpsbewoner mij hoe het werken in stilte bevallen is, ik antwoord hem dat volgens mij stilte in Loppersum niet bestaat. Hij geeft aan al tien jaar in deze bouwellende te zitten en dat het slopend is. Niet alleen de bouwactiviteiten en de onzekerheid over de aardbevingen maar vooral de ambtelijke rompslomp, de ongelijkheid en het papierwerk. En, dat het er altijd over gaat, ook nu weer, zegt hij tegen mij…
In de aanloop naar dit project en toen ik wist dat ik naar Loppersum mocht heb ik lang nagedacht of ik de aardbevingen door gaswinning in mijn werk moest verwerken. Uiteindelijk besloot ik me te richten op de schoonheid in plaats van de ellende. En na deze woorden van de bezoeker ben ik blij dat ik dat gedaan heb.
Schoonheid in gewone en ongewone dingen, de verwondering daarover, geeft mij houvast in moeilijke tijden. En ik merkte dat ook de inwoners van Loppersum hun kerk als een fijne en mooie kerk beschouwen, een plek waar ze zich veilig voelen en schoonheid ervaren te midden van alles wat er in hun dorp gebeurd.
Mijn laatste en derde houtsnede heeft de naam “Ezelsrugbogen en kruisbloemen” gekregen. Ik vond deze bouwkundige termen in een oude omschrijving van de kerk. Op het hekwerk dat het koor omsluit hebben kruisbloemen gestaan op de beëindiging van de ezelsrugbogen, deze zijn tijdens de beeldenstorm echter gesneuveld en alleen bij de kolommen zie je nog hoe deze eruit hebben gezien. Met deze titel wil ik iets suggereren wat er niet meer is. De prent is opgebouwd uit drie drukgangen en twee houtplaten en is gedrukt met hele lichte kleuren om iets van de lichtheid van de kerk te tonen.
Ik kijk terug op een prachtig project, na zes zonnige woensdagen eindigde het op de laatste avond met onweer en een hoosbui. Het was een bijzondere ervaring, dank voor jullie bezoeken, het meelezen en de mooie gesprekken. Dank Monnikenwerk.nu en de mensen van de Petrus en Pauluskerk in Loppersum. Nu tijd voor vakantie.

Vandaag, woensdag, guts ik door aan de houtsnede van het koorhek. Alle raampjes van het glas in lood raam gaan eruit, een priegelklus waar veel concentratie voor nodig is. Daarna ga ik verder met de prent met de bomenrij. Hier guts ik het hele dak van de kerk weg, bijna alleen de bomen staan nog op de houtplaat.
Majestueus staan ze op een rij aan de Noordkant van de kerk, ze intrigeren mij al vanaf de eerste dag dat ik hier kwam. Deze grote treurbeuken met hun grillige takken tot bijna aan de aarde. Ze staan in twee rijen, als wakers over hun omgeving.
Inmiddels heb ik antwoord gekregen van de Historische vereniging Loppersum, over de bomen is helaas weinig bekend. Maar de laatste kerkhofgracht liep ongeveer waar nu de beuken staan. Volgens de koster is de grond er ook veel natter. De bomen zijn naar schatting zo'n 80 a 90 jaar oud. Geen oude laan dus, maar een oude gracht.
“De wakers”, dat wordt de naam van mijn prent, afgelopen weekend heb ik de 4e en laatste drukgang gedrukt. Morgen is het eindresultaat te zien, samen met het proces en de andere twee prenten.

Monnikenwerk dag 4,
Afgelopen woensdag was ik niet alleen aan het werk met mijn houtsnede van de Noordkant van de kerk, maar sprak ik ook bijna een uur lang met de predikant. Het werd een mooi gesprek over kunst, techniek, onze voorgangers en vooral over verwondering. Voor ons beide een drijfveer in ons werk. Daarom werd deze verwondering de rode draad in de dienst van afgelopen zondag. Mijn houtsneden en drijfveren werden vertaald naar woorden. Woorden die door de gemeente aandachtig werden gehoord. Hierdoor realiseerde ik mij dat mijn werk gaat over kijken, goed kijken, en vooral zien en veel minder over woorden.
Aansluitend bekeken de bezoekers de houtsneden die tot nu toe zijn ontstaan. In de overdenking benoemde de predikant mijn prent 'het hart dat je binnen laat'. En hoe hij het hart op de buitendeuren tot nu toe niet op deze manier had opgemerkt. Hoe zien met andere ogen iets nieuws toonde. 
Naast zien is in mijn werk ook voelen een belangrijk onderdeel. Allereerst op het moment van verwondering, iets raakt mij, spoort mij aan. En vervolgens tijdens het gutsen kijk en voel ik continue of ik genoeg heb weggesneden. Mijn vingertoppen tasten de snedes af op zoek naar rafelige randjes en diepte verschillen. Vegen de houtkrullen van de plaat.
Na afloop van de dienst gebeurde er iets moois, een ouder echtpaar verliet als laatste de kerk. Bij de deur bleven ze staan en pakte mevrouw de hand van haar man en liet hem het hart op de deur voelen. Ik zag zijn hand zoekend over de vorm gaan, met zijn vingers tastte hij het hart af. Het gebaar raakte mij, voelen en zien samen.